 | Jim Al-Khalili Paradoks: Bilimin En Büyük Dokuz Bilmecesi Çev. Cem Duran Domingo, 2012, 208 s. |
Son zamanlarda “karışık” fizik konuları, günlük hayatın içinde hiç olmadığı kadar var oldu; hatta tartışmalar devam ediyor. Bilindiği gibi, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi CERN’deki uzmanlar, dünyanın en büyük atom çarpıştırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda yürütülen çalışmalarda, Higgs bozonu olduğuna inanılan bir atomaltı parçacık keşfedildiğini duyurunca başladı bu tartışmalar. Jim Al-Khalili de Paradoks adlı kitabının girişinde CERN’deki gelişmelerin etkisine değiniyor: “Fiziğin en büyük saydığım gizemlerini seçerken, çözülmemiş en büyük soruları hedef almadım. ‘Evrenimizdeki toplam maddenin %95’ini oluşturan karanlık madde ve karanlık enerji neyden yapılmıştır?’ veya ‘Büyük Patlama’dan önce bir şey var mıydı? Varsa ne vardı?’ gibi bilimin henüz yanıtlayamadığı büyük ve derin sorular konumuz dışında. Bunların bazılarını, örneğin galaksilerin kütlesinin büyük çoğunluğunu oluşturan karanlık maddenin içeriğinin ne olduğu sorusunu yakın gelecekte, Cenevre’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı gibi parça hızlandırıcılar yeni ve heyecan verici keşifler yapmayı sürdürürlerse yanıtlamamız mümkün olabilir. Büyük Patlama’dan önce zamanın tanımı gibi bazı sorular ise sonsuza kadar yanıtsız kalabilir.” Ancak en başta söylediği gibi kitabında çözülmemiş en büyük soruları değil, en azından bir çıkış kapısına sahip paradoksları ele almış.
Kitabın ilk sayfalarındaki paradokslar nispeten “kolay”; bilime başvurmadan, mantık yoluyla çıkışa ulaşılacak paradokslar. Sonrasında ise belki çözümleri anlayabilmek için bazı temel bilimsel gerçekleri bilmenin gerekli olduğu paradokslar çıkıyor karşımıza ama bu konuda da yazar kendi kendine görev yükleyip bu bilimsel kavramları gereksiz ayrıntılardan olabildiğince uzak anlatmaya çalışmış. Kalkulus, termodinamik veya kuantum mekaniği gibi konuların derinliklerinde kaybolmamıza izin vermemeye çalışmış. Genellikle popüler kitaplarla ilgili, çeşitli yayınlarda çıkmış yazılardan alıntılar yapılır; “göz alıcı, muhteşem, elimden bırakamadım” gibi ifadelere rastlarız, ki genellikle inandırıcı bulunmaz. Paradoks kitabının arka kapağında da Financial Times’tan benzer bir alıntı yer alıyor ama bu sefer kitapla ilgili gayet yerinde bir tanıtım yapılmış, bu anlamda aynen aktarabiliriz: “Al-Khalili sizi bilimin zirvelerine doğru yönlendiriyor, ama bunu öyle bir aldatıcı rahatlıkla yapıyor ki farkına vardığınızda kendinizi çoktan Schrödinger'in kedisine gözünüzü dikmiş, genişleyen evrene dalmış ve kuantum teorisi üzerine düşünür buluyorsunuz - ve bundan fazlasıyla zevk alıyorsunuz."
 | Reviel Netz, William Noel Arşimet’in Elyazmaları çev. Zennur Anbarcıoğlu Alfa Yayınları, 2012, 326 s. |
“Elinizdeki kitap, Arşimet’in kodeksinin gerçek ve olağanüstü hikâyesini ve içerdiği metinleri anlatıyor. Bu metinlerin yüzyıllardan günümüze nasıl ulaşabildiğini, nasıl keşfedilip yine nasıl ortadan kaybolduğunu ve şampiyonun nasıl geri kazanıldığının sırlarını açıklıyor. Bu aynı zamanda sabırla gerçekleştirilen bir koruma işleminin, ileri teknolojinin ve silinmiş metinleri gün ışığına çıkartmaya kendilerini adamış bilim insanlarının da hikâyesi. 1999 yılında bu işe başladıklarında kitap üzerinde çalışan ekip üyelerinin, ortaya çıkaracakları şeyler hakkında pek az fikri vardı. İşlerini bitirdiklerinde antik dünyanın tamamen yeni ve bilim tarihini değiştirecek metinlerini keşfetmişlerdi.”
Stanford Üniversitesi’nde Antik Bilimler Profesörü olan Reviel Netz ile Walters Sanat Müzesi’nin Elyazmaları ve Nadir Kitaplar küratörü William Noel’in birlikte hazırladıkları kitabın hemen ilk sayfalarında yer alan fotoğraflar ve yukarıda alıntıladığımız paragraf; ilgiyi çekmek adına yeterli görünüyor. Hatta birçok kişiyi, normalde bir bilim kitabının (yayınevinin “bilim kitapları dizisi”nden yayımlandığı düşünülürse) heyecanlandıramayacağı kadar heyecanlandırabilir! Üstelik kitabın yayımlanmasıyla birlikte, çok sayıda yayında “Ayasofya’nın temeli Arşimet’e mi dayanıyor?” başlıklı haberler de okuduk; “Arşimet'in elyazmalarının 800 yıl boyunca İstanbul'da kaldığı ortaya çıktı” diye devam ediyordu bu haberler. Yaklaşık bir yıl önce, 16 Ekim 2011’de Baltimore Walters Sanat Müzesi'nde açılan "Kaybolan ve Bulunan: Arşimet'in Sırları" adlı sergiden de aynı şekilde haberdar olmuştuk. Sonuç olarak, bu haberlere ve ilgi çekici iddialara neden olan kitap, Arşimet’in Elyazmaları, Zennur Anbarcıoğlu’nun Türkçesiyle Alfa Yayınları’nda…
 | Vandana Shiva İyilerin Yanında Çev. Çağrı Ekiz Sinek Sekiz Yayınevi, 2012, 151 s. |
İyilerin Yanında kitabında, bir yaşam hikâyesi okuyoruz, daha doğrusu doğa için verilen mücadelelerle geçmiş bir yaşam hikâyesi; Vandana Shiva’nın. “Bu kitap Hintli bir kadının Himalayalar'ın eteklerine kurulmuş küçük köyünden çıkıp toplumsal ekoloji konusunda dünyadaki en önemli uzmanlardan biri haline gelişinin hikayesi. Aynı zamanda bir kuantum fizikçisinin, kariyerini bir kenara bırakıp kendini doğduğu topraklara adamasının hikâyesi. Ve tabii tüm bunların arkasında yatan meselelerin; doğal kaynakların özelleştirilmesinin, gelişmekte olan ülkelerdeki pazarların liberalleştirilmesinin de.”
İyilerin Yanında, Sinek Sekiz Yayınevi’nin “Sürdürülebilir Yaşam Kitapları” adı altında yayımladığı beşinci kitap. Şimdiye kadar yayımladıkları kitapların -tasarımından kullanılan malzemelere kadar- incelikle düşünülmüş, titizlenilmiş kitaplar oldukları açık. Üstelik yazılı kaynak konusunda sıkıntılı bir alanda yayın yaptıkları düşünülürse yakından takip edilmesi gereken bir yayınevi olduğu söylenebilir. Daha ayrıntılı bilgi almak isteyenler şu internet sitesini ziyaret edebilirler: http://sineksekiz.com/
